Er worden steeds meer schoolboeken en lesmethodes ontwikkeld voor een zelfstandig vak filosofie. Daarnaast bestaan er ook een hoop kwaliteitsvolle lesvoorbereidingen voor lessen over specifieke filosofische thema’s of denkers. We delen er hier graag een paar.
Wondere wetenschap
Koenraad Roelands en Diederik Vandendriessche – Dit is een lessenreeks over wetenschapsfilosofie met bijhorende handleiding voor de leraar. Wat zijn de kracht en de grenzen van het wetenschappelijk denken? Wat is wetenschap? Wat is het verschil tussen wetenschap en pseudowetenschap? Er wordt ingegaan op de visies van Aristoteles, Francis Bacon, Galileo Galilei, Auguste Comte en Karl Popper.
Deze lessenreeks is hoofdstuk 2 uit het boek Roelands, Koenraad en Vandendriessche, Diederik, red. 2008. Sofia, mijn lief: Een verkenning in de filosofie. Mechelen: Plantyn, pp. 27-37 (+ handleiding, pp. 18-22). Uitgeverij Plantyn was zo vriendelijk aan VEFO toestemming te geven om deze lesvoorbereiding op deze website aan te bieden. Hier vindt u meer informatie over deze VEFO-handboekenreeks voor basis-, secundair en hoger onderwijs.
Ethiek van de voortplanting
Emma Moormann en Kristien Hens – Hoe meer zielen, hoe meer vreugd? Is er een ethische plicht om kinderen te krijgen, is het moreel neutraal, of is het iets wat juist ontraden zou moeten worden? De ethiek van de voortplanting is een zeer actueel thema. Deze lesvoorbereiding staat garant voor een boeiende les filosofie voor leerlingen in de derde graad van het aso. Leerlingen gaan in kleine groepjes aan de slag met actuele nieuwsartikelen en formuleren hun eigen mening.
Lesvoorbereidingen eerste graad
SLO (expertisecentrum leerplanontwikkeling) – Het Nederlandse nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling (SLO) heeft een voorbeeldleerplan voor filosofie in de onderbouw ontwikkeld. Dit leerplan is afgestemd op leerlingen tussen de 12 en 14 jaar en is dus ook bruikbaar in het eerste, tweede en derde jaar van het Vlaamse secundair onderwijs. Het leerplan bevat lesvoorbereidingen (incl. werkbladen voor leerlingen) over veertien filosofische vraagstukken. Enkele voorbeelden:
- Hebben dieren evenveel rechten als mensen?
- Wat is het verschil tussen geloven en weten?
- Wat is schoonheid?
- In hoeverre verschillen mensen van machines?
- Welke rol speelt macht in je leven?
Ethische dilemma’s
Nynke van Uffelen en Goedele de Swaef – Deze lesvoorbereiding is gemaakt voor een les over morele dilemma’s in een bso-groep. Zeer geschikt voor een vak als PAV! De leerlingen worden aangemoedigd om hun mening over bepaalde casussen te formuleren en worden zo al doende geïntroduceerd in de wereld van de ethiek. Er horen ook werkblaadjes bij.
Inleiding tot Plato
Emma Moormann – In een vak filosofie, of zelfs in een korte cursus of lessenreeks filosofie, kan een gedegen inleiding tot de Griekse filosoof Plato natuurlijk niet ontbreken. In deze lesvoorbereiding met bijbehorende Powerpoint en woordenlijst vindt u een logische indeling voor een eerste kennismaking met Plato. Wie meer tijd kan of wil besteden aan Plato, kan iets dieper op de afzonderlijke onderwerpen ingaan en de inhoud over meerdere lesuren spreiden.
Vrijheid en verantwoordelijkheid
Karen van den Bosch – Philosophy of Mind kan soms behoorlijk abstract zijn. Hoe zorg je ervoor dat leerlingen niet verdwalen in het web van begrippen in deze filosofische discipline? In deze lesvoorbereiding met bijbehorende PPT zijn veel interactieve momenten verwerkt, waardoor leerlingen aangezet worden om zelf na te denken over de theorieën die ze aangeboden krijgen. Onder andere Jean-Paul Sartre en Peter Strawson komen aan bod.
Mens en dier
Emma Moormann – Wat is het verschil tussen mens en dier? Is er een verschil? En wat betekent dat voor onze omgang met dieren? Deze lesvoorbereiding laat zien hoe je hierover een interactieve les filosofie kunt geven aan leerlingen in de derde graad tso of aso. Er hoort ook een Powerpoint bij. De les kan ook interessant zijn binnen een vak als biologie!
Grote denkers
Stichting Spinozalens – De Nederlandse Stichting Spinozalens biedt elke twee jaar een gratis lesbrief aan over een grote denker wiens gedachtegoed nog altijd veel invloed heeft.